Każdy przyniósł, co miał najlepszego

Prapremiera teatralnej adaptacji znakomitej książki „Każdy przyniósł, co miał najlepszego” Mieczysława Abramowicza – pisarza, historyka, badacza dziejów teatru żydowskiego, autora wielu prac naukowych i publicystycznych dotyczących historii Gdańska. Książka zdobyła wiele entuzjastycznych recenzji, była nominowana do nagród literackich Nike, Angelus i Gdynia w 2006 roku.

„Wielkość tej książki polega właśnie na jej unikalnej paradokumentalnej formie, która wypełnia puste miejsce pomiędzy literaturą faktu a beletrystyką. Abramowicz połączył warsztat historyka XX wieku z pasją gdańskiego patrioty i talentem pisarskim. Powstała pasjonująca opowieść o Wolnym Mieście obejmująca czas od lat 70. XIX wieku po Marzec 1968, której bohaterami są gdańscy Żydzi. (…) Punktem wyjścia bywa pocztówka z widokiem Gdańska, fragment Tory, który przeleżał pół wieku ukryty w gdańskiej willi, czy sztuka purimowa wystawiona w gdańskim getcie. Z tych ułomków Abramowicz odbudowuje zapomniany świat Żydów z Wolnego Miasta. Przypomina archeologa, z tym że zamiast narzędzi używa narracji.” – pisał publicysta „Gazety Wyborczej” Roman Pawłowski.

Adaptacja teatralna Marka Branda, reżysera spektaklu, skupia się na 6 opowiadaniach ze zbioru Abramowicza, zabierając widzów w podróż w czasie przez lata 1924-1945 w wielokulturowym Gdańsku, mieście, w którym sąsiadowali Niemcy, Polacy, Rosjanie i Żydzi. Opowieść nie biegnie chronologicznie, a jej kolejne odsłony wywoływane są przez grupę aktorów gdańskiego teatru żydowskiego, którym przewodzi reżyser i aktor Rudolf Zasławski. Tak jak w życiu, nic tu nie jest jednoznaczne ani proste. Piękny las w Stutthofie (dziesiejszym Sztutowie) może być miejscem zarówno miłości dwojga kochanków, jak i zbrodni nie do opisania. Książka Abramowicza i przedstawienie Marka Branda pokazują, jak pozornie błaha codzienność gdańszczan staje się historią. Jak życie zmienia się w pamięć o życiu, lub niepamięć.

Książka Mieczysława Abramowicza to ogromnie ważna dla naszego regionu publikacja. Teatralna forma może stać się zachętą dla młodzieży, pomóc im poznać fragment historii Gdańska nie z podręczników, ale z ludzkich losów – w bardziej bezpośredni i emocjonalny sposób. Podobnie jak w książce, w spektaklu można zobaczyć zwyczajnych ludzi, którzy w pewnym momencie historii stają się bohaterami życia codziennego, poświęcając się dla innych i sprzeciwiając ideologii zła.