Actus Humanus - Karnet 05-11.12.2016

Actus Humanus

W ciągu pięciu lat Actus Humanus prezentował arcydzieła i najciekawsze osiągnięcia artystyczne ze świata muzyki dawnej, autorstwa najwybitniejszych, najsłynniejszych muzyków, wśród których nie brakowało ani legend, ani świeżo odkrytych gwiazd. Nie inaczej będzie w tym roku.

Gdańsk był wyjątkowym miejscem na mapie I Rzeczpospolitej. Rzeczywistą bramą na świat – zwłaszcza świat północny, porty Niemiec, Niderlandy. Przepływały przezeń dobra najróżniejsze, a do najtrwalszych, jak się dziś okazuje, należały dobra kultury. Wzory ornamentów i style architektoniczne, które ozdobiły budowle Głównego Miasta, rozprzestrzeniły się po całym terytorium kraju, wchodząc w symbiozę z lokalnymi odmianami długo trwającego w Polsce gotyku, i w konkurencję z nowożytną estetyką włoską, promieniującą na elitę z królewskiego dworu. Jednak w muzyce Gdańsk odegrał też rolę „archiwisty”, dzięki któremu dotrwała do naszych czasów część twórczości kompozytorów królewskich, zwłaszcza z krytycznego dla Polski XVII wieku. To wyjątkowa zasługa, która związała miasto na trwale z dziejami muzyki.

Więzy nowe, choć stające się już tradycją, tworzy odbywający się w porze oczekiwania na Boże Narodzenie festiwal Actus Humanus. W ciągu pięciu lat festiwal prezentował arcydzieła i najciekawsze osiągnięcia artystyczne ze świata muzyki dawnej, autorstwa najwybitniejszych, najsłynniejszych muzyków, wśród których nie brakowało ani legend, ani świeżo odkrytych gwiazd.

Także w 2016 roku siedem festiwalowych dni przyniesie szereg spektakularnych wydarzeń.

Idąc chronologicznie, należy zacząć od średniowiecza: muzykę z kodeksu z Le Puy-en-Velay – szczególnego źródła dla historii liturgii, pochodzącego z punktu wyjścia na drogę pielgrzymkową do Santiago de Compostela – zaśpiewają jej najważniejsi od dwóch dekad wykonawcy, Ensemble Gilles Binchois (8 grudnia). Następną pozycją będą madrygały Monteverdiego – druga odsłona serii przygotowywanej przez absolutnie legendarny zespół Les Arts Florissants, dziś prowadzony przez wybitnego śpiewaka, pamiętanego z niezliczonych kreacji – od kantat Bacha z Gardinerem do zjawiskowej Platei, tytułowej roli w operze Rameau – Paula Agnew. W ubiegłym roku pierwsze księgi madrygałów zabrzmiały zachwycająco: w tym roku wejdziemy w dojrzalszy okres, sięgając aż do księgi VI, z takimi przebojami, jak Lamento d'Arianna, Cruda Amarili czy Zefiro torna (7 grudnia). Paul Agnew zaśpiewa też recital pieśni Dowlanda, z towarzyszeniem Paula O'Dette, jednego z najsłynniejszych współczesnych lutnistów. Przejmujący, emocjonalny repertuar złotego wieku kultury angielskiej, który – trochę przez przypadek – najczęściej wykonywany jest przez alcistów, tym razem w interpretacji jednego z najznakomitszych tenorów (6 grudnia). W kierunku protestanckiej religijności – która w Gdańsku musi mieć swoje niezbywalne miejsce – zwrócą nas utwory Dietricha Buxtehudego, najwybitniejszego organisty i kompozytora Niemiec przed Bachem (9 grudnia, wyk. Hasnaa Bennani, jedna z gwiazd francuskiej sceny, współpracująca ze wszystkimi najlepszymi zespołami znad Sekwany, i cieszący się rosnącym powodzeniem zespół La Ręveuse); natomiast w XVIII wiek wejdziemy z ogniem muzyki hiszpańskiej, wprowadzeni przez zespół Al Ayre Espańol programem muzyki bożonarodzeniowej. Niezwykle efektowny koncert będzie stanowił wieczór inauguracyjny festiwalu (5 grudnia). Finał, 11 grudnia, czeka nas nie mniej wystrzałowy – dosłownie, gdyż muzyka Johanna Adolpha Hassego należy do najbardziej wirtuozowskich i wymagających, jakie kiedykolwiek zostały napisane dla ludzkiego głosu. Hasse był zresztą jednym z absolutnie najsłynniejszych kompozytorów epoki, zostawiając za sobą nawet Handla, nie mówiąc już o lokalnych sławach, jak Jan Sebastian Bach... Niezrozumiałe wyroki, skazujące go przez ostatnie trzy stulecia na egzystencję jedynie na kartach podręczników historii muzyki, dziś – na naszych oczach – same przechodzą do historii. Hasse należy obecnie do twórców odzyskujących sławę i powodzenie. Co jest zasługą najwybitniejszych współczesnych śpiewaków – gdyż tylko tacy są w stanie oddać mu sprawiedliwość. Gdańska publiczność doskonale wie, że jedno z najwyższych miejsc zajmuje wśród nich Max Emanuel Cencic. Gwiazda licznych płyt i teatrów operowych, która na festiwalu dała się poznać przed dwoma laty, w tym roku ponownie zdobywać będzie serca słuchaczy. Na koniec dajmy najpóźniejsze kompozycje – związane z nazwiskiem najbardziej wyjątkowym: Mozart. Tym razem nie tylko Wolfgang Amadeusz, ale i Leopold, jego ojciec. Program niby prosty: serenady i divertimenta, utwory należące do najlżejszych gatunków, a jednak odznaczające się wyjątkową jakością i siłą. Nawet Beethoven w swoim Oktecie nie okaże się „pogromcą” tego repertuaru, lecz raczej jego kontynuatorem. Wszystko w wykonaniu Akademie für Alte Musik Berlin, błyskotliwego zespołu, który również miał już okazję zachwycić gdańską publiczność.

Przygotowanie do radości Świąt Bożego Narodzenia – Nativitatis – jak co roku w grudniu. Szykując się na to wydarzenie, cieszyć jednak możemy się i na następne: przed Wielkanocą gdański Actus Humanus po raz pierwszy w odsłonie paschalnej!